Pasjonaci rozumienia rzeczywistości – szkolenia dla przyszłych Techników Leśników w Starym Sączu

 

Pasjonaci rozumienia rzeczywistości – szkolenia dla przyszłych Techników Leśników w Starym Sączu

Zarząd Okręgu Ligi Ochrony Przyrody w Krakowie miał przyjemność współorganizować zajęcia edukacyjne dla uczniów kierunku Technik Leśnik w Zespole Szkół im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu. Szkolenia przeprowadził dr inż. Sebastian Arkadiusz Tylkowski, specjalista z zakresu ochrony ekosystemów leśnych i nowoczesnych metod monitoringu przyrody.

Główny cel zajęć

Celem każdego spotkania było wzmocnienie kompetencji młodzieży w zakresie:

  • praktycznego rozumienia funkcjonowania ekosystemów leśnych,

  • nowoczesnych metod diagnozy stanu lasu,

  • wykorzystania danych terenowych w ochronie przyrody,

  • budowania odpowiedzialnej postawy wobec środowiska.

Uczniowie mogli w sposób praktyczny i angażujący poznać zagadnienia, które coraz częściej decydują o jakości pracy współczesnego leśnika – od bioróżnorodności po inżynierię ekologiczną i zmiany klimatyczne.

O czym była mowa?

W trakcie szkolenia poruszono m.in. tematy:

  • jak prawidłowo rozpoznawać procesy zachodzące w ekosystemach leśnych,

  • rola bioindykatorów i organizmów wskaźnikowych w ocenie zdrowia lasu,

  • wpływ zmian klimatycznych na dynamikę drzewostanów,

  • znaczenie martwego drewna i mikrosiedlisk dla owadów i ptaków,

  • podstawy inżynierii ekologicznej w pracy leśnika,

  • przykłady nowoczesnych metod zbierania i analizy danych terenowych.

Szkolenie miało charakter dialogu – uczniowie zadawali pytania, analizowali przykłady i rozwiązywali sytuacje problemowe związane z praktyką terenową.

Pasjonaci, którzy chcą wiedzieć więcej

Na zajęciach pojawili się młodzi ludzie, którzy nie tylko uczą się zawodu, ale aktywnie szukają sposobów głębszego zrozumienia rzeczywistości przyrodniczej. To właśnie takie postawy – ciekawość, zaangażowanie i otwartość – w przyszłości przełożą się na lepszą jakość ochrony przyrody w lasach.

Dlaczego to ważne dla LOP?

Misją Ligi Ochrony Przyrody jest wzmacnianie świadomości ekologicznej i budowanie kompetencji młodych pokoleń. Współpraca ze szkołami i technikami leśnymi to realny wpływ na przyszłość polskich lasów.
Takie inicjatywy pokazują, że edukacja ekologiczna ma sens i jest potrzebna – szczególnie tam, gdzie teoria spotyka się z praktyką terenową.

Podziękowania

Składamy serdeczne podziękowania:

  • dyrekcji Zespołu Szkół w Starym Sączu,

  • nauczycielom zaangażowanym w przygotowanie zajęć,

  • uczniom kierunku Technik Leśnik za aktywny udział, pytania i pasję,

  • oraz wszystkim, którzy wspierają edukację na rzecz mądrej i odpowiedzialnej ochrony środowiska.

Gdzie na grzyby na Ziemi Olkuskiej? Praktyczny przewodnik LOP Kraków

Sezon jesienny trwa, a Ziemia Olkuska (Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze, Trzyciąż, Wolbrom i okolice) to świetny teren na odpowiedzialne grzybobranie. Poniżej znajdziesz najlepsze obszary, taktykę szukania oraz aktualny (koniec października) poradnik „co rośnie teraz”.

Zanim ruszysz w las

  • Sprawdź komunikaty Nadleśnictwa Olkusz (czasowe zakazy wstępu, polowania zbiorowe, prace gospodarcze).

  • Rezerwaty = bez zbioru. Poruszamy się po szlakach, nie zbieramy owocników.

  • Szanuj siedliska. Nie wchodź na wydmy Pustyni Błędowskiej, nie ryj ściółki, miejsca po grzybie przykrywaj mchem/igliwiem.

  • Bezpieczeństwo terenowe. Omijaj strefy przemysłowe, hałdy i nasypy; nie zbieraj w pasie ok. 50 m od ruchliwych dróg.

TOP 7 terenów na Ziemi Olkuskiej (legalnie i wygodnie)

1) Obrzeża Pustyni Błędowskiej (Klucze–Chechło–Błędów)

  • Siedliska: bory sosnowe z łatą mchu i borówki; skraje młodników.

  • Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka, miejscami rydz; po wilgotnych nocach – borowik.

  • Uwaga: grzybów szukamy w lasach dookoła pustyni, nie na wydmach.

2) Laski – Hutki – okolice stawów

  • Siedliska: bory i bory mieszane z dobrą siecią dróg leśnych.

  • Co rośnie: podgrzybki, maślaki, kurki; przy młodszych sośninach – rydze.

  • Taktyka: przecinki p.poż., skraje młodników 10–40 lat, mszyste łaty.

3) Olkusz – Bukowno – Bolesław (na S i SW od miasta)

  • Siedliska: rozległe sośniny i bory mieszane.

  • Co rośnie: podgrzybki, maślaki, kurki; przy dłuższej wilgoci – borowik szlachetny.

  • Mikromiejsca: nasłonecznione obrzeża dróg oddziałowych, grzbiety mikro-wzniesień.

4) Rodaki – Kolbark – Ryczów (wschód/pn.-wschód regionu)

  • Siedliska: bory sosnowe i mozaika z bukiem/dębem.

  • Co rośnie: podgrzybek, kurka; lokalnie borowik usiatkowany.

  • Uwaga: poza rezerwatami – rezerwatów nie penetrujemy koszykiem.

5) Otulina rezerwatu „Pazurek” (E/SE od Olkusza)

  • Siedliska: buczyny i bory poza granicą rezerwatu.

  • Co rośnie: kurki, gołąbki jadalne, jesienią lejkowiec dęty; przy bukach/dębach – borowik.

6) Dolina Dłubni (Trzyciąż – Imbramowice)

  • Siedliska: lasy mieszane, grądy, ciepłe płaty z dębem/bukiem.

  • Co rośnie: koźlarze (brzoza/topola), borowik usiatkowany, kurki, gołąbki.

  • Wskazówka: szukaj prześwietleń i brzegów dróg leśnych na glebach przepuszczalnych.

7) Kompleksy wokół Wolbromia (Chełm – Dłużec i okolice)

  • Siedliska: mozaika pól i płatów leśnych; skraje i miedze przy lesie.

  • Co rośnie: podgrzybek, koźlarze pod brzozą, kanię wypatruj na polanach.

Taktyka szukania, która „robi wynik”

  • Po deszczu czekaj 3–7 dni. Noce >7–8 °C, dni 10–18 °C to idealne okno.

  • Idź zygzakiem skrajem siedliska. Najpierw obrzeża młodników, potem mszyste łaty i prześwietlenia.

  • Gniazda! Trafisz jednego – przeszukaj promień 3–8 m.

  • Zmiana piętra drzew: jeśli pusto w sośninie, przejdź na płat z bukiem/dębem (szansa na usiatkowanego i gołąbki).

Co zbierzesz teraz (koniec października)

  • Pewniaki: podgrzybek brunatny, kurka (lokalnie), lejkowiec dęty, kolczak obłączasty.

  • Przy iglastych: rydz (po ciepłym deszczu), maślaki.

  • Szansa na borowika: gdy wilgoć trzyma się tydzień i brak przymrozków.

  • Drewno liściaste: zaczynają się opieńki (tylko pewne rozpoznanie i po obróbce), wkrótce boczniaki i płomiennica zimowa.

Szybki przewodnik gatunkowy (dla koszyka)

  • Borowik szlachetny s.l. – biała siateczka na górze trzonu, pory białe→oliwkowe, miąższ nie sinieje.

  • Podgrzybek brunatny – brak siateczki, pory żółte→oliwkowe, lekko sinieją po dotyku.

  • Rydz – pomarańczowe mleczko, pręgi na kapeluszu, zielenienie na uszkodzeniach.

  • Kurka – żółty barwnik w całym owocniku, fałdy zamiast blaszek, morelowy zapach.

  • Lejkowiec dęty – czarno-szare trąbki w bukach/dębach, doskonały do suszu.

  • Kania – tylko duże okazy, ruchomy pierścień, „wężyk” na trzonie; małych lepiotek nie zbieramy.

Uwaga na pomyłki: muchomory (białe blaszki!), goryczak żółciowy (różowiejące pory, gorzki), krowiak podwinięty (trujący), zatrutka (myli się z opieńką).

Etyka i prawo w pigułce

  • Zbieraj tylko to, co na 100% znasz.

  • Nie zbieramy w rezerwatach; w parkach krajobrazowych – tylko poza strefami ochrony i zgodnie z regulaminami.

  • Nie zostawiaj śmieci, nie wjeżdżaj autem do lasu, nie niszcz grzybni.

  • Polowania zbiorowe: respektuj oznakowania i komunikaty – wtedy nie wchodzimy do wskazanych obwodów.

Check-lista terenowa (do wydruku)

  • Koszyk + nożyk, pędzelek; cienkie rękawiczki.

  • Kurtka/softshell, czapka, latarka czołowa.

  • Woda, drobna przekąska, mini apteczka, gwizdek.

  • Telefon z naładowaną baterią + udostępniona lokalizacja bliskim.

Podziel się miejscówką!

Masz własny „pewniak” na Ziemi Olkuskiej? Napisz do Zarządu Okręgu LOP w Krakowie – uzupełnimy przewodnik o rekomendacje społeczności (z zachowaniem zasad ochrony przyrody i bezpieczeństwa).

Załącznik: 7 pętli grzybowych (2–3 h) na Ziemi Olkuskiej

1) Pustynia Błędowska – pętla „Róża Wiatrów” (Klucze)

  • Start/parking: okolice punktu widokowego „Róża Wiatrów” (Klucze).

  • Dystans/czas: 6–7 km / 2–3 h.

  • Trasa (kierunki orientacyjne): z parkingu wejdź w skraj sośnin na N–NW → zygzakami po mszystych łatkach i wrzosie wzdłuż przecinki p.poż. → zawróć łukiem przez skraj młodników 10–30 lat → powrót ścieżką leśną równoległą do granicy wydm.

  • Mikromiejsca: nasłonecznione skraje młodników, łaty mchu i porostów, przecinki.

  • Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka; po ciepłych opadach także rydze, miejscami borowik.

2) Pustynia Błędowska – pętla „Czubatka–Dąbrówka” (Klucze–Chechło)

  • Start/parking: rejon punktu „Czubatka”.

  • Dystans/czas: 5–6 km / 2–2,5 h.

  • Trasa: ze wzgórza zejdź na skraj boru → łagodny trawers na E po piaszczystych dróżkach → pętla przez młode sośniny i powrót wyższą ścieżką z widokiem na wydmy (zachowaj dystans od wydm).

  • Mikromiejsca: piaszczyste wyniesienia z mchem, skraje upraw, linie oddziałowe.

  • Co rośnie: maślaki, podgrzybki, jesienią rydze; po dłuższej wilgoci borowik.

3) Laski – Hutki – „Stawy w Laskach”

  • Start/parking: okolice stawów w Laskach (dogodny węzeł ścieżek).

  • Dystans/czas: 6–8 km / 2–3 h.

  • Trasa: pętla leśnymi duktami między Laskami a Hutkami → przecięcia p.poz. → powrót skrajem mozaiki łąka–las.

  • Mikromiejsca: skraje młodników 10–40 lat, mchy przy dróżkach, łagodne grzbiety (unikać zastoin wody).

  • Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka; lokalnie rydze przy młodszej sośnie.

4) Olkusz – Bukowno – Bolesław (bory na S/SW od miasta)

  • Start/parking: jeden z licznych wjazdów na drogi oddziałowe między Olkuszem a Bukownem (pozostaw auto wyłącznie tam, gdzie wolno).

  • Dystans/czas: 6–8 km / 2–3 h.

  • Trasa: zygzak po przecinkach i liniach oddziałowych → łukiem przez mchy i borówki w starszym borze mieszanym → powrót inną przecinką.

  • Mikromiejsca: nasłonecznione obrzeża duktów, mchy w półcieniu, obrzeża zrębów z odnowieniami.

  • Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka; przy dłuższej wilgoci borowik.

5) Rodaki – Kolbark – Ryczów (poza rezerwatami)

  • Start/parking: skraj boru między Rodakami a Kolbarkiem (wejście na leśny dukt).

  • Dystans/czas: 5–7 km / 2–3 h.

  • Trasa: pętla przez bory sosnowe z wtrąceniami buk/dąb → przejście skrajem polany/oddziału → powrót ścieżką nad stokami ostańców.

  • Mikromiejsca: mozaika siedlisk (cieplejsze płaty z bukiem/dębem), mchy na piaszczystych wyniesieniach.

  • Co rośnie: podgrzybek, kurka; w ciepłych miejscach borowik usiatkowany.

6) Otulina rezerwatu „Pazurek” (tylko lasy poza granicą rezerwatu)

  • Start/parking: przy szlakach poza granicą rezerwatu (trzymaj się oznaczeń).

  • Dystans/czas: 5–6 km / 2–2,5 h.

  • Trasa: pętla bukowymi i mieszanymi płatami poza rezerwatem → powrót ścieżką o nieco innej ekspozycji.

  • Mikromiejsca: żyźniejsze skrawki z bukiem/dębem, prześwietlenia w runie.

  • Co rośnie: kurka, gołąbki jadalne, jesienią lejkowiec dęty, miejscami borowik.

7) Dolina Dłubni (Trzyciąż – Imbramowice) / Wolbrom – Chełm – Dłużec

  • Start/parking: skraj lasu przy dojazdach polnych (Dłubnia: Trzyciąż/Imbramowice; Wolbrom: Chełm/Dłużec).

  • Dystans/czas: 6–8 km / 2–3 h.

  • Trasa: pętla grądami i lasami mieszanymi → przelot przez brzegi pól i miedze → powrót leśnym duktem.

  • Mikromiejsca: brzegi dróg leśnych z przepuszczalną glebą, młode nasadzenia liściaste, mozaika buk/dąb–brzoza.

  • Co rośnie: koźlarze (brzoza/topola), kurka, gołąbek wyborny; miejscami borowik usiatkowany.

„Klucz do trafień” – uniwersalna taktyka na tych pętlach

  1. Okno po deszczu: 3–7 dni po solidnych opadach; noce >7–8 °C.

  2. Skraj → środek: zaczynaj od skrajów młodników i przecinek, dopiero potem schodź głębiej.

  3. Gniazda: znajdziesz jednego – sprawdź promień 3–8 m.

  4. Zmieniaj piętra drzew: iglaste nie dają? przejdź na buk/dąb (kurka, gołąbki, usiatkowany).

  5. Bezpieczeństwo: omijaj zastoiska wody i strefy robót; respektuj oznakowania i ewentualne zakazy wstępu.

Etyka i prawo (w skrócie)

  • Rezerwaty = bez koszyka. W parkach krajobrazowych – zbieramy tylko poza strefami ochrony i zgodnie z regulaminem.

  • Nie ryj ściółki, grzyby odkręcaj/odcinaj i przykrywaj miejsce po zbiorze.

  • Nie zbieraj przy ruchliwych drogach i na nasypach/hałdach.

  • Komunikaty LP: przed wyjściem sprawdź ogłoszenia (np. prace, polowania zbiorowe).

Relacja | Apimondia 2025

 Zarząd Okręgu Ligi Ochrony Przyrody w Krakowie reprezentował Polskę podczas 49. Światowego Kongresu Pszczelarskiego Apimondia 2025 w Kopenhadze. Dziękujemy wszystkim, którzy odwiedzili Polski pawilon. Bartnictwo – wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO – było osią rozmów łączących badania, praktykę terenową i ochronę bioróżnorodności.

Tematyka bartnictwa, z naciskiem na zapylacze leśne, prezentowana była jako przykład harmonijnego współistnienia dziedzictwa kulturowego z nowoczesną inżynierią ekologiczną. Stoisko polskie – pod hasłem „European Forest Bee” – przyciągało uwagę zarówno naukowców, jak i praktyków gospodarki leśnej z całego świata.

W części naukowej Kongresu,  Barbara Zajdel z SGGW prezentowała faunę wnętrza barci. Duża część oznaczonych gatunków została zebrana na terenie Nadleśnictwa Spała

Nasz udział umożliwił przedstawienie konkretnych przykładów wdrażania działań na rzecz zapylaczy w ekosystemach leśnych w Polsce: od reintrodukcji barci, przez monitoring bioróżnorodności, po działania ochronne i edukacyjne wspierane przez Lasy Państwowe i organizacje pozarządowe.

Polski pawilon odwiedziły delegacje z Europy, Azji, Afryki i obu Ameryk. Zainteresowanie wzbudzały również elementy praktyczne: narzędzia bartne, filmy z leśnych uli oraz opowieści o tradycjach bartnictwa. Szczególne znaczenie miało wskazanie synergii między leśnictwem, ochroną przyrody a kulturą, co potwierdza również wpis bartnictwa na listę UNESCO.

Torsten Ellmann Prezes, Klaus Schmieder Wiceprezes, Deutscher Imkerbund e.V. (DIB) • Niemieckie Stowarzyszenie Pszczelarzy - link 

Polska delegacja zebrała 31 ocen ankietowych – niemal wyłącznie ocen „bardzo dobrych” i same pozytywne komentarze. Nasze stoisko odebrano jako autentyczne, kompetentne i budujące przestrzeń dla międzynarodowej współpracy.

Park Narodowy Shulgan Tasz - link 

Udział ZO LOP Kraków w Apimondii to krok w stronę pogłębienia relacji międzynarodowych, budowania partnerstw i pokazania, że dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe Polski – zakorzenione w lasach – ma znaczenie globalne.

Zostaliśmy zaproszeni na spotkanie przez dyrektora departamentu FAO ds. pszczelarstwa na Europę wschodnią i Azję środkową, dotyczącego wspierania sektora pszczelarskiego i ochrony zasobów przyrodniczych. Relacja dostępna na portalach społecznościowych.

Zaproszenie na Konkurs Mój Las w roku szkolnym 2025/2026

Zarząd Okręgowy Ligi Ochrony Przyrody w Krakowie serdecznie zaprasza uczniów szkół podstawowych i średnich z terenu województwa małopolskiego do udziału w XXXVIII edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Mój Las” organizowanego wspólnie przez Ligę Ochrony Przyrody oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa.

Celem konkursu jest rozwijanie zainteresowań przyrodniczych, pogłębianie wiedzy o lesie, jego funkcjach i znaczeniu dla człowieka oraz kształtowanie postaw proekologicznych wśród dzieci i młodzieży.

📚 Tematy konkursowe w roku szkolnym 2025/2026:

Kategoria I (klasy I–III szkoły podstawowej)
➡️ Moja wycieczka do lasu

Kategoria II (klasy IV–VI szkoły podstawowej)
➡️ Zapraszam na całodzienną wycieczkę do wymarzonego lasu i podwieczorek z leśnych smakołyków

Kategoria III (klasy VII–VIII szkoły podstawowej)
➡️ Co wiem o pracy leśnika – wywiad z pracownikiem nadleśnictwa na terenie, na którym mieszkam

Kategoria IV (szkoły ponadpodstawowe)
➡️ Gatunki lasotwórcze w Polsce, ich znaczenie przyrodnicze i gospodarcze

Prace konkursowe należy przygotować zgodnie z wytycznymi regulaminu i przesłać do Zarządu Okręgowego LOP w Krakowie w wyznaczonym terminie.

Szczegółowe informacje dotyczące zasad uczestnictwa, terminów oraz sposobu nadsyłania znajdują się z zakładce Konkurs "Mój Las".

Serdecznie zachęcamy uczniów, nauczycieli i opiekunów kół LOP do aktywnego udziału w tegorocznej edycji konkursu! 🌿

Zarząd Okręgowy Ligi Ochrony Przyrody w Krakowie
📍 Al. Słowackiego 17a, 31-159 Kraków
📧 lop.krakow@lop.org.pl

Subskrybuj: Komentarze (Atom)