Sezon jesienny trwa, a Ziemia Olkuska (Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze, Trzyciąż, Wolbrom i okolice) to świetny teren na odpowiedzialne grzybobranie. Poniżej znajdziesz najlepsze obszary, taktykę szukania oraz aktualny (koniec października) poradnik „co rośnie teraz”.

Zanim ruszysz w las

Sprawdź komunikaty Nadleśnictwa Olkusz (czasowe zakazy wstępu, polowania zbiorowe, prace gospodarcze).
Rezerwaty = bez zbioru. Poruszamy się po szlakach, nie zbieramy owocników.
Szanuj siedliska. Nie wchodź na wydmy Pustyni Błędowskiej, nie ryj ściółki, miejsca po grzybie przykrywaj mchem/igliwiem.
Bezpieczeństwo terenowe. Omijaj strefy przemysłowe, hałdy i nasypy; nie zbieraj w pasie ok. 50 m od ruchliwych dróg.

TOP 7 terenów na Ziemi Olkuskiej (legalnie i wygodnie)

1) Obrzeża Pustyni Błędowskiej (Klucze–Chechło–Błędów)

Siedliska: bory sosnowe z łatą mchu i borówki; skraje młodników.
Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka, miejscami rydz; po wilgotnych nocach – borowik.
Uwaga: grzybów szukamy w lasach dookoła pustyni, nie na wydmach.

2) Laski – Hutki – okolice stawów

Siedliska: bory i bory mieszane z dobrą siecią dróg leśnych.
Co rośnie: podgrzybki, maślaki, kurki; przy młodszych sośninach – rydze.
Taktyka: przecinki p.poż., skraje młodników 10–40 lat, mszyste łaty.

3) Olkusz – Bukowno – Bolesław (na S i SW od miasta)

Siedliska: rozległe sośniny i bory mieszane.
Co rośnie: podgrzybki, maślaki, kurki; przy dłuższej wilgoci – borowik szlachetny.
Mikromiejsca: nasłonecznione obrzeża dróg oddziałowych, grzbiety mikro-wzniesień.

4) Rodaki – Kolbark – Ryczów (wschód/pn.-wschód regionu)

Siedliska: bory sosnowe i mozaika z bukiem/dębem.
Co rośnie: podgrzybek, kurka; lokalnie borowik usiatkowany.
Uwaga: poza rezerwatami – rezerwatów nie penetrujemy koszykiem.

5) Otulina rezerwatu „Pazurek” (E/SE od Olkusza)

Siedliska: buczyny i bory poza granicą rezerwatu.
Co rośnie: kurki, gołąbki jadalne, jesienią lejkowiec dęty; przy bukach/dębach – borowik.

6) Dolina Dłubni (Trzyciąż – Imbramowice)

Siedliska: lasy mieszane, grądy, ciepłe płaty z dębem/bukiem.
Co rośnie: koźlarze (brzoza/topola), borowik usiatkowany, kurki, gołąbki.
Wskazówka: szukaj prześwietleń i brzegów dróg leśnych na glebach przepuszczalnych.

7) Kompleksy wokół Wolbromia (Chełm – Dłużec i okolice)

Siedliska: mozaika pól i płatów leśnych; skraje i miedze przy lesie.
Co rośnie: podgrzybek, koźlarze pod brzozą, kanię wypatruj na polanach.

Taktyka szukania, która „robi wynik”

Po deszczu czekaj 3–7 dni. Noce >7–8 °C, dni 10–18 °C to idealne okno.
Idź zygzakiem skrajem siedliska. Najpierw obrzeża młodników, potem mszyste łaty i prześwietlenia.
Gniazda! Trafisz jednego – przeszukaj promień 3–8 m.
Zmiana piętra drzew: jeśli pusto w sośninie, przejdź na płat z bukiem/dębem (szansa na usiatkowanego i gołąbki).

Co zbierzesz teraz (koniec października)

Pewniaki: podgrzybek brunatny, kurka (lokalnie), lejkowiec dęty, kolczak obłączasty.
Przy iglastych: rydz (po ciepłym deszczu), maślaki.
Szansa na borowika: gdy wilgoć trzyma się tydzień i brak przymrozków.
Drewno liściaste: zaczynają się opieńki (tylko pewne rozpoznanie i po obróbce), wkrótce boczniaki i płomiennica zimowa.

Szybki przewodnik gatunkowy (dla koszyka)

Borowik szlachetny s.l. – biała siateczka na górze trzonu, pory białe→oliwkowe, miąższ nie sinieje.
Podgrzybek brunatny – brak siateczki, pory żółte→oliwkowe, lekko sinieją po dotyku.
Rydz – pomarańczowe mleczko, pręgi na kapeluszu, zielenienie na uszkodzeniach.
Kurka – żółty barwnik w całym owocniku, fałdy zamiast blaszek, morelowy zapach.
Lejkowiec dęty – czarno-szare trąbki w bukach/dębach, doskonały do suszu.
Kania – tylko duże okazy, ruchomy pierścień, „wężyk” na trzonie; małych lepiotek nie zbieramy.

Uwaga na pomyłki: muchomory (białe blaszki!), goryczak żółciowy (różowiejące pory, gorzki), krowiak podwinięty (trujący), zatrutka (myli się z opieńką).

Etyka i prawo w pigułce

Zbieraj tylko to, co na 100% znasz.
Nie zbieramy w rezerwatach; w parkach krajobrazowych – tylko poza strefami ochrony i zgodnie z regulaminami.
Nie zostawiaj śmieci, nie wjeżdżaj autem do lasu, nie niszcz grzybni.
Polowania zbiorowe: respektuj oznakowania i komunikaty – wtedy nie wchodzimy do wskazanych obwodów.

Check-lista terenowa (do wydruku)

Koszyk + nożyk, pędzelek; cienkie rękawiczki.
Kurtka/softshell, czapka, latarka czołowa.
Woda, drobna przekąska, mini apteczka, gwizdek.
Telefon z naładowaną baterią + udostępniona lokalizacja bliskim.

Podziel się miejscówką!

Masz własny „pewniak” na Ziemi Olkuskiej? Napisz do Zarządu Okręgu LOP w Krakowie – uzupełnimy przewodnik o rekomendacje społeczności (z zachowaniem zasad ochrony przyrody i bezpieczeństwa).

Załącznik: 7 pętli grzybowych (2–3 h) na Ziemi Olkuskiej

1) Pustynia Błędowska – pętla „Róża Wiatrów” (Klucze)

Start/parking: okolice punktu widokowego „Róża Wiatrów” (Klucze).
Dystans/czas: 6–7 km / 2–3 h.
Trasa (kierunki orientacyjne): z parkingu wejdź w skraj sośnin na N–NW → zygzakami po mszystych łatkach i wrzosie wzdłuż przecinki p.poż. → zawróć łukiem przez skraj młodników 10–30 lat → powrót ścieżką leśną równoległą do granicy wydm.
Mikromiejsca: nasłonecznione skraje młodników, łaty mchu i porostów, przecinki.
Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka; po ciepłych opadach także rydze, miejscami borowik.

2) Pustynia Błędowska – pętla „Czubatka–Dąbrówka” (Klucze–Chechło)

Start/parking: rejon punktu „Czubatka”.
Dystans/czas: 5–6 km / 2–2,5 h.
Trasa: ze wzgórza zejdź na skraj boru → łagodny trawers na E po piaszczystych dróżkach → pętla przez młode sośniny i powrót wyższą ścieżką z widokiem na wydmy (zachowaj dystans od wydm).
Mikromiejsca: piaszczyste wyniesienia z mchem, skraje upraw, linie oddziałowe.
Co rośnie: maślaki, podgrzybki, jesienią rydze; po dłuższej wilgoci borowik.

3) Laski – Hutki – „Stawy w Laskach”

Start/parking: okolice stawów w Laskach (dogodny węzeł ścieżek).
Dystans/czas: 6–8 km / 2–3 h.
Trasa: pętla leśnymi duktami między Laskami a Hutkami → przecięcia p.poz. → powrót skrajem mozaiki łąka–las.
Mikromiejsca: skraje młodników 10–40 lat, mchy przy dróżkach, łagodne grzbiety (unikać zastoin wody).
Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka; lokalnie rydze przy młodszej sośnie.

4) Olkusz – Bukowno – Bolesław (bory na S/SW od miasta)

Start/parking: jeden z licznych wjazdów na drogi oddziałowe między Olkuszem a Bukownem (pozostaw auto wyłącznie tam, gdzie wolno).
Dystans/czas: 6–8 km / 2–3 h.
Trasa: zygzak po przecinkach i liniach oddziałowych → łukiem przez mchy i borówki w starszym borze mieszanym → powrót inną przecinką.
Mikromiejsca: nasłonecznione obrzeża duktów, mchy w półcieniu, obrzeża zrębów z odnowieniami.
Co rośnie: podgrzybek, maślak, kurka; przy dłuższej wilgoci borowik.

5) Rodaki – Kolbark – Ryczów (poza rezerwatami)

Start/parking: skraj boru między Rodakami a Kolbarkiem (wejście na leśny dukt).
Dystans/czas: 5–7 km / 2–3 h.
Trasa: pętla przez bory sosnowe z wtrąceniami buk/dąb → przejście skrajem polany/oddziału → powrót ścieżką nad stokami ostańców.
Mikromiejsca: mozaika siedlisk (cieplejsze płaty z bukiem/dębem), mchy na piaszczystych wyniesieniach.
Co rośnie: podgrzybek, kurka; w ciepłych miejscach borowik usiatkowany.

6) Otulina rezerwatu „Pazurek” (tylko lasy poza granicą rezerwatu)

Start/parking: przy szlakach poza granicą rezerwatu (trzymaj się oznaczeń).
Dystans/czas: 5–6 km / 2–2,5 h.
Trasa: pętla bukowymi i mieszanymi płatami poza rezerwatem → powrót ścieżką o nieco innej ekspozycji.
Mikromiejsca: żyźniejsze skrawki z bukiem/dębem, prześwietlenia w runie.
Co rośnie: kurka, gołąbki jadalne, jesienią lejkowiec dęty, miejscami borowik.

7) Dolina Dłubni (Trzyciąż – Imbramowice) / Wolbrom – Chełm – Dłużec

Start/parking: skraj lasu przy dojazdach polnych (Dłubnia: Trzyciąż/Imbramowice; Wolbrom: Chełm/Dłużec).
Dystans/czas: 6–8 km / 2–3 h.
Trasa: pętla grądami i lasami mieszanymi → przelot przez brzegi pól i miedze → powrót leśnym duktem.
Mikromiejsca: brzegi dróg leśnych z przepuszczalną glebą, młode nasadzenia liściaste, mozaika buk/dąb–brzoza.
Co rośnie: koźlarze (brzoza/topola), kurka, gołąbek wyborny; miejscami borowik usiatkowany.

„Klucz do trafień” – uniwersalna taktyka na tych pętlach

Okno po deszczu: 3–7 dni po solidnych opadach; noce >7–8 °C.
Skraj → środek: zaczynaj od skrajów młodników i przecinek, dopiero potem schodź głębiej.
Gniazda: znajdziesz jednego – sprawdź promień 3–8 m.
Zmieniaj piętra drzew: iglaste nie dają? przejdź na buk/dąb (kurka, gołąbki, usiatkowany).
Bezpieczeństwo: omijaj zastoiska wody i strefy robót; respektuj oznakowania i ewentualne zakazy wstępu.

Etyka i prawo (w skrócie)

Rezerwaty = bez koszyka. W parkach krajobrazowych – zbieramy tylko poza strefami ochrony i zgodnie z regulaminem.
Nie ryj ściółki, grzyby odkręcaj/odcinaj i przykrywaj miejsce po zbiorze.
Nie zbieraj przy ruchliwych drogach i na nasypach/hałdach.
Komunikaty LP: przed wyjściem sprawdź ogłoszenia (np. prace, polowania zbiorowe).

Strony

Gdzie na grzyby na Ziemi Olkuskiej? Praktyczny przewodnik LOP Kraków