Stanowisko Ligi Ochrony Przyrody w sprawie zmiany ustawy o lasach

Stanowisko Prezydium Zarządu Głównego Ligi Ochrony Przyrody w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach z dnia 7 stycznia 2014 roku skierowane do Pana Prezydenta RP, Parlamentarzystów oraz Rady Ministrów RP.

Liga Ochrony Przyrody należy do najstarszych organizacji tego typu w Polsce. Została utworzona w 1928 roku. Naszym głównym celem jest troska o zachowanie i odnawianie zasobów, tworów i składników przyrody będących dziedzictwem i bogactwem narodowym. Liga Ochrony Przyrody realizuje swoje cele przede wszystkim poprzez popularyzację idei ochrony przyrody, kształtowanie właściwego stosunku do przyrody i środowiska i wychowywanie w tym duchu społeczeństwa obywatelskiego, wrażliwego i odpowiedzialnego za nasze wspólne dziedzictwo przyrodnicze, którego ważnym elementem są lasy. One są głównym źródłem różnorodności biologicznej w naszym kraju. Stąd większość utworzonych w Polsce form ochrony przyrody, zwłaszcza parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i obszarów Natura 2000, obejmuje tereny leśne. 
Lasy Państwowe są głównym gospodarzem większości lasów w Polsce (78%). Na terenach będących w ich zarządzie znajduje się około 85% wszystkich rezerwatów przyrody, wszystkie spośród 122 parków krajobrazowych posiada w swoich granicach lasy oraz  większość obszarów Natura 2000. Poza tym ponad 65% wszystkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów występujących w Polsce to gatunki leśne lub związane z lasem. 
Realizacja większości zadań ochronnych w rezerwatach, parkach krajobrazowych i obszarach Natura 2000 jest powierzona gospodarzom Lasów Państwowych. Mimo zapisów ustawowych (art. 54 ustawy o lasach) Lasy Państwowe nie otrzymują dotacji celowych z budżetu państwa na zadania zlecone  (zwłaszcza na ochronę przyrody) przez administrację rządową w wystarczającej ilości i uzupełniają braki z własnych środków. Na przykład w latach 2006-2007 Lasy Państwowe, angażując własne fundusze, przeprowadziły pierwszą w Polsce (i dotychczas jedyną) inwentaryzację przyrodniczą o zasięgu ogólnopolskim. 
Z niepokojem przyjęliśmy zapowiedź zmian w ustawie z 1991 r. o lasach, których efektem ma być pozbawienie Lasów Państwowych znacznych środków finansowych. Zaproponowane kwoty wpłat, skumulowane w ciągu dwóch lat, 800 mln zł  w roku 2014 i 800 mln w roku 2015 oraz po 2 % od sprzedaży drewna w dalszych latach, stanowią realne zagrożenie dla realizacji wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, zwłaszcza w zakresie ochrony przyrody oraz uniemożliwią realizację na dotychczasowym poziomie zadań służących edukacji przyrodniczej społeczeństwa, rekreacji i turystyce. 
Podejmowanie powyższych rozwiązań w pośpiechu, bez wszechstronnej analizy i bez szerokiej konsultacji budzi nasz społeczny sprzeciw. Apelujemy o rozwagę i mądrość przed szkodą. Lasy Państwowe są firmą dobrze i racjonalnie gospodarującą w imieniu społeczeństwa obszarami leśnymi od 90 lat i cieszą się dużym prestiżem zarówno w kraju, jak i za granicą.  
Psucie dobrze funkcjonującej firmy, która bardzo dobrze zarządza lasami - naszym narodowym dobrem - byłoby dowodem krótkowzroczności i braku należytej troski ze strony państwa. 

Warszawa, dnia 20.01.2014 r.

Dr inż. Ryszard Kapuściński 
Prezes Zarządu Głównego Lig i Ochrony Przyrody

W obronie Lasów Państwowych

Społeczeństwo, a zwłaszcza członkowie organizacji ochrony przyrody, przede wszystkim członkowie LOP, są oburzeni na działania rządu i parlamentu nakładającymi na Lasy Państwowe ogromne zobowiązania finansowe mające charakter kontrybucji. Po okresie rozbiorów, po I i II Wojnie Światowej działania takie można było usprawiedliwić.  Ale 70 lat po wojnie Polska nie znajduje się w tak rozpaczliwej sytuacji, aby trzeba było tak brutalnie grabić nasz skarb narodowy, jakim są lasy.
Aby sprostać tym ciężarom nieuniknione będzie nadmierne zwiększenie pozyskania drewna i uszczuplenie zapasu na pniu. Zaczną znikać nasz stare i dojrzałe drzewostany, zmniejszy się kumulacja dwutlenku węgla w biomasie lasów, lasy przestana spełniać wymogi certyfikacji. Nowe przepisy ustawy o lasach w krótkim czasie sparaliżują prawidłowe działanie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Że tak będzie na pewno, świadczy praca prof. Tadeusza Tramplera (IBL) który, aby uzasadnić nadmierne wyręby, opracował on nowe drzewostanowe tabele miąższości drzew (lata 60-te), stosując zmodyfikowany „naukowy” wzór matematyczny. 
Czy nadal Lasy Państwowe będą mogły realizować zadania dodatkowe jak ochrona przyrody, edukacja społeczeństwa? Jakie są szanse, aby w tej sytuacji realizować Krajowy Program Zwiększania Lesistości i realizować Politykę Leśną Państwa? Jak Polska wywiąże się z wymogów UE w tym zakresie? Czy uda się utrzymać certyfikaty FSC i PEFC o dobrej gospodarce leśnej? 
Środki, które rząd zabiera Lasom Państwowym należało przeznaczyć na wykup gruntów do zalesienia niezbędnych do ochrony przeciwpowodziowej przez zwiększenie retencyjności obszaru w dorzeczu Górnej Wisły i Górnej Odry. Na to rząd nigdy nie miał pieniędzy. Można było przeznaczyć na utrzymanie i konserwację urządzeń małej retencji w lasach. Bez odpowiednich środków urządzenia te ulegną w krótkim czasie deprecjacji. 
Tadeusz Stanowski